منبع:روزنامه جام جم هدف اصلی نگارنده این است که تبلیغات چه امکانات و یا محدودیت های بنیانی ای در ترویج ارزشهای دفاع مقدس دارد. تبلیغات در ترویج ارزشهای دفاع مقدس ، در نقطه ای از یک پیوستار (طیف) قرار می گیرد که یک سر آن توانایی کامل و یک سر آن ناتوانی کامل است و این که ما در این حیطه در کدام سر این پیوستار قرار داریم؟ ابتدا این پرسش مطرح می شود که آیا می توان برای ترویج ارزشهای دفاع مقدس از برخی ویژگی های خاص تبلیغات سود برد یا به تعبیر دیگر، آیا می توان از انواع خاصی از تبلیغات برای گسترش ارزشهای دفاع مقدس بهره گرفت؟ این مقاله کوششی است برای پاسخگویی به این پرسشها و امثال آن که در پس زمینه ذهنی هر فرد شکل می گیرد و شناسایی و ارائه تعریفی از ارزشهای دفاع مقدس و رابطه آن با تبلیغات که در جامعه امروز از الزامات ضروری است. هنری مندراس در تعریفی که از ارزش ارائه می دهد، اشاره می کند: «ارزش به عنوان چیزی متعالی و برتر، چون چیز بدیهی و مطلق که عالی تر کردن آن امکان پذیر، اما انکار کردنش معمولا ناممکن است. بر افراد تحمیل می شود.

تعریف ارزش های دفاع مقدس

امروزه جامعه شناسان برای این ارزشها 5ویژگی اصلی قائلند: 1 عینیت یافتن 2 تاریخی بودن 3 معاصر بودن 4 تبلور در اقشار خاصی از مردم 5 حامل بار معرفتی خاص بودن.
متاسفانه در منابع مکتوب در دسترس ، تعریف صریحی از ارزشهای دفاع مقدس به چشم نمی خورد. این ، بیش از هر چیز نشان می دهد که ارزشها، مورد تفاهم و توافق نیستند و همانند بسیاری از موارد فرهنگی دیگر، تنها وفاقی اجمالی و کلی در اذهان نسبت به آنها موجود است.می توان گفت این وضعیت نمودی از یک عادت دیرینه فرهنگی ماست. ما به طور معمول عادت داشته ایم به اجمال ، ایهام ، اشاره و کنایه به این موضوعات اشاره کنیم. شاید این عادت خود نشان و نمودی از زمانی باشد که وفاق کامل در جامعه برقرار بوده است.تعریف نشدن این ارزشها یادگار ایامی است که این ارزشها به واسطه وفاق جمعی و اتفاق نظر تقریبا کامل و صددرصد میان اصحاب دفاع ، برای ایشان کاملا روشن بوده و نیاز به تعریف و تصریح احساس نمی شده است ؛ اما اکنون برخی الزامات در اهداف و شعائر ملی ضرورت یافته است و ارزشهای دفاع مقدس نیز یارای تحمل ابهام را ندارد.
اما ارزشهای دفاع مقدس را نه از روی مصادیق مکتوب که از گفته های نسل جنگ که سینه به سینه منتقل شده است این گونه می توان تعریف کرد که ارزشهای دفاع مقدس مواردی است که از ویژگی ماندگار بودن در خاطر برخوردارند مانند، شجاعت ، از خودگذشتگی ، ادای تکلیف الهی و... ، اینها همه موارد و مصادیقی هستند که جزو ارزشهای دفاع مقدس محسوب می شوند یا می توان هر آنچه از جنس ارزشهاست و در جریان دفاع مقدس به زیور وجود مزین شده است را جزو ارزشهای دفاع مقدس دانست.ارزشهایی که اساسا جنگ عراق علیه ایران ، به خاطر آنها شکل گرفت ، مثل عدالتخواهی ، بر هم زدن نظام ظالمانه حاکم بر دنیا، انقلابی بودن و... همچنین می توان گفت ارزشهایی بوده اند که جنگ ، آنها را متبلور و عینی ساخته است ؛ مثلا فداکاری و ایثار ، شجاعت و استقامت و حقانیت ملی.
ارزشهایی که دارای جنبه عینی اند ، یعنی در مرحله مورد نظر از حالت ذهنی بودن خارج شده و واقعیت پیدا کرده اند. این قبیل ارزشها عمدتا ریشه در گذشته مذهبی و فرهنگی ما دارد. به بیان دیگر، بسیاری از ارزشها به نوعی تکرار یا بازسازی حوادث و وقایع تاریخی مذهبی است که مردم (به عنوان مخاطبان) از طریق آموزه های مذهبی با آنها آشنایی و الفت پیدا کرده اند. به تعبیر فنی تر، سنتها و فرهنگ سنتی کشور طبعافضای پشتیبان و زمینه ساز ترویج ارزشهای دفاع مقدس بوده است. ارزشهایی که علت تامه روز آن شرایط جنگی نبود. شرایط جنگی ، حداکثر مشوقی برای تبلور ارزشهای دفاع و موثر بر برخی جنبه های صوری ارزشها بود.

رابطه تبلیغات و ارزشهای دفاع مقدس

ارتباطات ، گستره ای است که بخش عمده ای از تبلیغات را در خود جای داده است. برای گسترش هر چه موفق تر ارزشهای دفاع مقدس باید محدودیت های بنیانی تبلیغات را مدنظر قرار داد تبلیغات در مفهوم کنونی آن ، در واقع چیزی نیست جز اقدامات سامانمند و معطوف به هدفی که به منظور تامین منافع یک یا چند گروه ، در قالب ترغیب مخاطبان به انجام کار یا کارهای مشخص انجام می شود. این عمل به طور مشخص مختص جامعه ای است که در آن تخصصی نشدن و تفکیک نیازها و نقشهای اجتماعی حادث شده باشد.در جهان امروزی تبلیغات به عنوان ابزاری برنده همیشه مطرح بوده است و می توان به نوعی تبلیغات را سرمنشائ و لازمه تمام فعالیت های اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی جامعه دانست ، چرا که تبلیغات در ارائه مدها و متدها در اجتماع و نیز روشهای زندگی و مدلهای اقتصادی و غیره نقش عظیم و پر اهمیت دارد؛ البته باید میان ارشاد و تبلیغ تفاوت قائل باشیم چون ارشاد مساله ای است که منجر به شناخت ادراکی می شود و تبلیغ دگرگون کردن عقاید عمومی از راههای غیرمستقیم و احیانا پنهانی با وسایلی مانند زبان ، خط، تصویر و... است.
تبلیغات در بنیان و اساس خود برنامه ریزی شده است و لازمه این تعریف دقیق موضوع و هدف آن است. تبلیغات را در ترویج و تبلور هر چه بیشتر و گسترش آن در میان مردم را می توان به چند دسته تقسیم کرد.
1 تبلیغات کارکردی: شامل تمامی تعریف هایی می شود که در آنها یک یا چند کارکرد جنگ ، به عنوان ارزشهای جنگ بر شمرده می شود ؛ مثلا این که روحیه جنگی ، حلال و رافع مشکلات داخلی است یا این که جنگ بنیانگذار تحولات فرهنگی است و... با این تعریف این ارزشها آنقدر کلی ، مبهم و متناسب با شرایط روز می شوند که پیدایش اتفاق نظر جدی درباره آنها، به خوابی خوش تبدیل خواهد شد.
2 تبلیغاتی که عمدتا مبتنی بر ذکر اهمیت و لزوم توجه به ارزشهای دفاع مقدس هستند: در این گروه از تبلیغاتی که کمتر می توان آنها را واجد ویژگی های لازم یک تبلیغ دانست ، به چیستی و ماهیت ارزشهای دفاع مقدس توجه نمی شود ، بلکه به مواردی چون اهمیت آنها اشاره می شود؛ به طور مثال باید آثار و ارزشهای جنگ تحمیلی یا به نقلی ، تاریخ درست جنگ را به گونه ای نگاشت...
3 تبلیغاتی که مبتنی بر شیوه های حفظ آثار ، ابزار حفظ آثار و... هستند: ما باید آثار و ارزشهای جنگ تحمیلی را به گونه ای حفظ و نگهداری کنیم که عبرت ساز آینده باشد.
4 تبلیغاتی که در آنها به خاستگاه یا خاستگاه های ارزشهای دفاع اشاره شده است. اگر بخواهیم ارزشهای دفاع مقدس را با چنین ویژگی ها در میان مردم گسترش دهیم ، به شکلی که هر روز شاهد تبلور درخشان آن ارزشها باشیم هرگز نمی توان به تبلیغات با آن تعریف و ویژگی ها اتکا کرد. در تبلیغات عنصر اصلی و تعیین کننده را مخاطب تشکیل می دهد.
مخاطبان تبلیغات جنگ یا تبلیغات دفاع مقدس چند دسته اند: نیروهای رزمنده ، جامعه ایرانی ، جامعه جهانی ، نیروهای متجاوز و نسلهای آینده که باید امکانات و مواد تبلیغاتی و حتی شیوه اجرای آن در مقایسه با شیوه های رایج در جهان ، اختصاصی و براساس سابقه تاریخی و آموزه های دینی و مذهبی باشد.

ابزار مناسب

یکی از وظایف تبلیغات دفاع مقدس این است که همه آنچه را به نام فرهنگ جبهه از دوران 8 سال جنگ تحمیلی به یادگار مانده است از ورطه فراموشی رها سازد و با انتقال آن از سینه ها و خاطره ها به کتاب و فیلم و...از حذف و انهدام آن جلوگیری کند.برای گسترش هر چه موفق تر ارزشهای دفاع مقدس لازم است محدودیت های بنیانی تبلیغات را مدنظر قرار داد و با احتراز از جاذبه ظاهری آن ، ابزار مناسب برای ترویج این ارزشها را شناخت و بدان متمسک شد.در این تبلیغات غیرمستقیم و هنری راهگشاتر خواهد بود. احتراز از پرداخت مستقیم و غیر هنری به ارزشهای دفاع مقدس ، خلق فضای پشتیبانی یاد شده را تسهیل و از مقاومت های روانی ناشی از تکرار و تشابه جلوگیری می کند